„Wrastanie paznokci: długoterminowe retrospektywne, porównawcze badanie kontrolne dotyczące chirurgicznej i chemicznej matricektomii fenolowej na podstawie 520 zabiegów”,
Dermatologia i Kosmetologia Praktyczna 2017, Vol. 12, Nr 1 (45)
Onychokryptoza, czyli wrastający paznokieć palców stóp jest częstym schorzeniem, które można leczyć na kilka sposobów. Chirurgiczna matricektomia (ang. surgical matricectomy, SM) jest klasyczną procedurą, a aktualnie najczęściej stosowaną jest chemiczna matricektomia fenolowa (ang. chemical matricectomy with phenol, CMP).
Omawiane badanie przeprowadzono w celu oceny skuteczności, komfortu pozabiegowego, powikłań pooperacyjnych oraz stopnia zadowolenia pacjentów po każdej z tych procedur. Było to retrospektywne badanie obejmujące wszystkich pacjentów poddanych leczeniu chirurgicznemu z powodu wrastających paznokci palców stóp w okresie 5 lat. Dane wykorzystywane do badania opisowego oraz do oceny powodzenia leczenia pochodziły z kartotek medycznych. Dane dotyczące okresu pooperacyjnego zbierano za pomocą wywiadów telefonicznych.
Zabieg chirurgiczny z powodu wrastającego paznokcia stóp wykonano u 520 pacjentów. Procedura SM wiązała się z niższymi wskaźnikami nawrotów (8,2%) niż CMP (17,8%), bardziej nasilonymi dolegliwościami bólowymi (5,7/10 w porównaniu z 3,6/10), wyższym ryzykiem infekcji (15,3% w porównaniu z 2,9%) oraz niższym stopniem zadowolenia z przyczyn natury kosmetycznej (7,3/10 w porównaniu z 8,0/10). Ogólny stopień zadowolenia był zbliżony dla obydwu procedur (odpowiednio 8,5/10 i 8,4/10).
Komentarz do artykułu
Dr n. med. Mirosława Gałęcka
Instytut Mikroekologii, Poznań; Centrum Medyczne MML, Warszawa
W artykule tym Autorzy w rzetelny sposób porównali dwie metody: matricektomii chirurgicznej (SM) oraz matricektomii fenolowej (CMP). We wnioskach Autorzy nie podają większych różnic pomiędzy obiema metodami, zaznaczając jednocześnie, że efekt estetyczny obydwu zabiegów jest słaby. Według moich obserwacji metody polegające na niszczeniu macierzy powinny być wykonywane w ostateczności. Aby przybliżyć ten problem chciałabym podsumować kilka faktów.
Zdrowy paznokieć palca stopy rośnie w miesiącu przeciętnie od 0,5 do 2 mm i potrzebuje ok. 6 miesięcy na całkowitą odnowę. Paznokcie palców rąk rosną dwa razy szybciej. Podczas gdy skóra zrzuca obumarłe komórki, to przy paznokciach martwe warstwy rogowe przesuwają się wzajemnie w 100-150 warstwach. Jeśli w tej fazie wzrostu wystąpią jakieś zakłócenia, jak np. uderzenie, choroba, czy niedobór odpowiednich składników, to ma to również wpływ na wygląd paznokcia. Wrastające paznokcie i związane z tym zmiany w wale paznokciowym należą do częstych dolegliwości. Podczas gdy normalnie paznokieć rośnie prosto, to w tym przypadku kąty lub brzegi paznokcia wbijają się w miękką tkankę wału paznokciowego, co może prowadzić do bolesnego podrażnienia czy też zapalenia. Dotknięte są tym najczęściej paznokcie dużych palców stopy. Głównymi przyczynami tego problemu jest stały ucisk paznokcia na wał paznokciowy lub odwrotnie, zmiany ortopedyczne stopy, ale też cechy dziedziczne, np. wyjątkowo długie palce stóp. Wrastanie paznokci może też nastąpić na skutek źle dobranego, niewłaściwego obuwia i błędnie pojmowanej pielęgnacji paznokci (wycinanie kątów paznokcia). Z powodu wrastających paznokci cierpią zarówno młodzi, jak i dorośli. Najlepszą profilaktyką jest unikanie wyżej opisanych sytuacji.
Medycyna proponuje następujące metody leczenia:
- ekstrakcja płytki paznokciowej;
- usunięcie łożyska paznokcia;
- usunięcie części paznokcia wraz z macierzą;
usunięcie macierzy przy pomocy środków chemicznych (SM i CMP).Wobec powyższego uważam, że w większości przypadków należy zastosować leczenie zachowawcze, które pozwala na zachowanie paznokcia i doskonały efekt estetyczny. Wymaga to jednak współpracy chirurga, specjalisty pielęgnacji stóp i samego pacjenta. Klamry do korekcji wrastających paznokci znane są od ponad 60 lat. Pojęcie ortonyksja (lub ortonychia) wprowadził szkocki technik stomatologiczny Ross-Freser, również autor jednej z klamer metalowych.
- Zadaniem klamry jest spłaszczenie płytki paznokciowej lub zmiana toru wzrostu paznokcia.
- Bardzo dobre efekty można uzyskać stosując klamry drutowe.
- Nawroty występują średnio w 70% przypadków.
Klamry korygujące przynoszą natychmiastową ulgę. Długotrwałe ich stosowanie powoduje spłaszczenie płytki paznokciowej, a tym samym likwiduje dolegliwości i zapobiega ponownemu wrastaniu. W ekstremalnych przypadkach, kiedy korekta jest niemożliwa, wskazane jest stałe stosowanie klamry. Producenci proponują wiele rodzajów klamer korygujących wykonanych z różnych materiałów: klamry z drutu szlachetnego, klamra drutowa VHO, klamra sprężynowa, klamra Onyclip (metalowo-plastikowa), klamra B/S (z tworzywa). Zakładanie klamry drutowej wymaga wysokich kwalifikacji i wielogodzinnych szkoleń. Stosunkowo proste i skuteczne jest założenie klamry B/S Quick. Klamra ta zostaje naklejona na płytkę paznokciową, bez pomocy narzędzi, dlatego jej zastosowanie jest możliwe również w przypadku zapalenia wału paznokciowego oraz na cienkie, łamliwe paznokcie. Naklejenie jest bezbolesne, a klamra nie dotyka miejsca zapalnego. W przypadku bardziej zaawansowanej fazy wrastania paznokci, razem z klamrą B/S Quick stosuje się rureczki „Sulci-Protektor”.
Trzyczęściowa klamra drutowa np. VHO jest najbardziej skuteczną klamrą w ciężkich przypadkach.
Klamra wykonana jest z drutu ze stali chirurgicznej, a jej zalety to:
- klamra jest odpowiednio przygotowana i w kilku rozmiarach, należy ją dopasować do kształtu paznokcia;
- nie ma konieczności wykonania modelu gipsowego, co nie wymaga czasu oczekiwania;
- siła napięcia regulowana jest indywidualnie;
- różnice długości klamry i paznokcia wyrównywane są łącznikiem;
- zabieg jest bezbolesny, klamra nie drażni zapalnie zmienionego wału paznokcia;
- klamra może być zakładana też przy znacznej hipergranulacji i w stanie zapalnym oraz przy paznokciach rurkowatych;
- punktowe nałożenie oraz określona siła napięcia prowadzi z reguły do natychmiastowego złagodzenia bólu;
- nie wymaga przerwy w pracy.
Klamry drutowe są wskazane:
- w stanach zapalnych wału paznokciowego;
- przy wrastających paznokciach u diabetyków (zapobieganie operacji);
- przy braku efektu po wykonaniu operacji;
- przy zaburzeniach wzrostu paznokcia.
Klamer drutowych nie stosujemy:
- przy słabych płytkach paznokciowych ze skłonnością do złamań;
- przy braku wzrostu paznokcia;
- przy braku współpracy ze strony pacjenta (pacjent nie stosuje właściwej pielęgnacji i tamponady w domu).
W przypadku matricektomii okres gojenia podany przez Autorów wynosił średnio 23,8 dni. Stosowanie klamer nie wymaga od pacjenta zmiany w codziennym funkcjonowaniu. Uważam, że w przypadku silnej hipergranulacji należy dokonać chirurgicznego lub laserowego usunięcia samej ziarniny, co daje dobry efekt leczniczy i estetyczny. Natomiast celem zmiany toru wzrostu paznokcia zastosować klamrę wraz z tamponadą wału paznokciowego. W czasach, kiedy estetyczny wygląd jest bardzo istotny, należy wybierać metody, które zapewniają zachowanie estetyki. Moim zdaniem usuwanie macierzy w leczeniu wrastających paznokci powinno być metodą ostatniego wyboru. Na podstawie komentowanej pracy hiszpańskich kolegów wybór matricektomii chemicznej, czy chirurgicznej jest kwestią decyzji lekarza. Szkoda, że artykuł nie zawiera zdjęć dokumentujących efekt operacji.
