„Dekady piękna: osiąganie celów estetycznych w ciągu całego życia” to tytuł jednego z artykułów, który ukazał się w najnowszym, listopadowym wydaniu Journal of Cosmetic Dermatology (Vol. 22, Issue 11, Nov 2023, p. 2889-2901). Autorami pracy są cenieni specjaliści z USA, Australii, Brazylii, czy Kanady, a wśród nich pojawiają się takie osoby jak np.: Joel L. Cohen MD, Greg J. Goodman MD, Jean Carruthers MD, Maurício de Maio MD czy Alastair Carruthers MD.
Kilka słów o atrakcyjności i starzeniu się
Nie odkrywamy Ameryki, pisząc, że na ocenę piękna i atrakcyjności każdego z nas wpływa kilka czynników, w tym wiek, a atrakcyjność twarzy z kolei wpływa na to, co ludzie myślą o sobie i innych, wpływa na wybór partnera i zdolność do przyciągnięcia partnera, a także pomaga w kontaktach zawodowych i towarzyskich. Istnieją pewne uniwersalne cechy twarzy, które uznaje się za atrakcyjne, w tym młodość, symetria twarzy i drugorzędne cechy płciowe (dojrzałe rysy twarzy, które pojawiają się w okresie dojrzewania, które odzwierciedlają męskość lub kobiecość). Są też bardziej zindywidualizowane względy, w tym zdrowie fizyczne, preferencje kulturowe/etniczne oraz postrzegany/chronologiczny wiek. Jak wiadomo, na starzenie się wpływają czynniki wewnętrzne jak np. genetyka, rasa/pochodzenie etniczne, różnice anatomiczne i czynniki zewnętrzne takie jak np. styl życia (np. palenie, spożywanie alkoholu), zanieczyszczenie środowiska czy ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV).
Starzenie się nie jest procesem jednolitym i różni się u poszczególnych osób. Zmiany powierzchni skóry, zmiana położenia i utrata objętości w miarę upływu czasu przyczyniają się do pogorszenia estetycznych proporcji twarzy. Jak piszą Autorzy, kilka badań anatomicznych i obrazowych wykazało, że fragmenty twarzy starzeją się w różny sposób, w tym przedziały tłuszczowe (np. zanik poduszki tłuszczowej lub zmiana położenia), więzadeł i wiotkości, uzębienia i elementów kostnych, zmieniając w ten sposób proporcje twarzy.
Cel pracy przeglądowej
Zamysłem omawianego artykułu było przedstawienie ogólnego przeglądu małoinwazyjnych procedur iniekcyjnych (i nie tylko) wykonywanych w celu upiększania i odmładzania twarzy. Zadaniem tych procedur jest spełnianie wymagań estetycznych na przestrzeni całego życia pacjentów, uporządkowane według dekad.
W tym przeglądzie opisano kluczowe rozważania i zalecenia dotyczące problemów estetycznych, oceny i postępowania zabiegowego u kobiet w każdej grupie wiekowej, od 20 do ≥60 lat. Studia przypadków obejmowały profil pacjenta i szczegóły zastosowanego postępowania, a także zdjęcia sprzed i po terapiach.
Oznaki starzenia, a także cele i motywacje estetyczne różnią się w zależności od grupy wiekowej, kultury i rasy/pochodzenia etnicznego. Istnieją jednak nadrzędne tematy związane z każdą dekadą życia, takie jak zmiany w ogólnym kształcie twarzy i określonych obszarach twarzy, które można wykorzystać jako punkt wyjścia do planowania terapii estetycznej. Właściwy dobór pacjentów, dokładna ocena estetyczna, znajomość produktu i techniki wstrzyknięć, a także dobra komunikacja lekarz-pacjent są niezbędne do uzyskania optymalnych wyników.
Estetyka twarzy w czwartej dekadzie życia
Przyjrzyjmy się, co Autorzy piszą o potrzebach estetycznych twarzy w czwartej dekadzie życia (30-40 latków). Chociaż proces starzenia trwa przez całe dorosłe życie, bardziej widoczne i specyficzne oznaki starzenia zaczynają pojawiać się właśnie około czwartej dekady życia. Ta dekada charakteryzuje się występowaniem dynamicznych zmarszczek (np. kurze łapki, zmarszczki na czole, bruzdy nosowo-wargowe), przesunięciem/opadnięciem poduszek tłuszczowych policzkowych, obniżeniem brwi i policzków, utratą wyrazistości linii szczęki, a także zmianami pigmentacyjnymi w skórze.
Dla wielu pacjentów okolica gładzizny jest niepokojąca ze względu na dynamiczne zmarszczki, które zaczynają odciskać linie na skórze, ale ważna jest także ocena harmonii całej twarzy. W tym wieku może rozpocząć się utrata objętości wynikająca ze związanej z wiekiem deflacji głębokich poduszek tłuszczowych, dlatego przyjrzeć się należy środkowej części twarzy i okolicy podbródka w celu oceny konieczności przywrócenia objętości. U osób wysportowanych, zwłaszcza uprawiających sporty wytrzymałościowe, prawdopodobna jest utrata objętości środkowej części twarzy, skroniowej i/lub podoczodołowej. Ocena estetyczna powinna skupiać się na kompleksowym planie terapii, a nie na postępowaniu punktowym. Chociaż poszczególne osoby zazwyczaj zgłaszają się ze specyficznymi „defektami”, ocena estetyczna może wskazywać, że inne uzupełniające metody postępowania lub procedury synergiczne mogą zapewnić lepszy i bardziej zadowalający efekt estetyczny. Lekarze powinni również wziąć pod uwagę możliwe skutki przebiegu ciąży i porodu w tej dekadzie.
Zabiegi niechirurgiczne u osób w wieku od 30 do 40 lat
Przed lub po zabiegach wypełniania tkanek i zastosowaniu neurotoksyny, w celu odmłodzenia twarzy można zastosować zabiegi laserowe czy intensywne światło pulsacyjne (IPL), a także terapie energetyczne (np. ultradźwięki, frakcyjną radiofrekwencję mikroigłową).
Estetyka twarzy w piątej dekadzie życia
Po czterdziestce na ogół zaczynamy rozpoznawać zaawansowane oznaki starzenia się twarzy w różnych jej obszarach. Autorzy przytaczają duże, międzynarodowe badania porównujące samoocenę starzenia się twarzy u osób o różnym pochodzeniu rasowym/etnicznym, fototypach skóry i położeniu geograficznym, które wykazały różne wzorce starzenia się twarzy i tempo jego postępu. Osoby z fototypami skóry I/II według Fitzpatricka zgłaszają więcej oznak zaawansowanego starzenia się twarzy (np. utratę pełności warg, głębokie bruzdy nosowo-wargowe, obrzęki pod oczami, dynamiczne i/lub statyczne zmarszczki gładzizny czoła i zmarszczki na czole) po czterdziestce niż osoby z fototypami skóry IV/V Fitzpatricka (np. bruzdy nosowo-wargowe, spoidła jamy ustnej). Podobnie pacjenci rasy kaukaskiej zaczynają rozpoznawać oznaki starzenia twarzy wcześniej niż ich rówieśnicy należący do innych grup rasowych/etnicznych. W przypadku rasy kaukaskiej oznaki zaawansowanego starzenia się twarzy zgłaszają kobiety w wieku od 40 do 50 lat, w przypadku Latynosów i Azjatek w wieku 50 i 60 lat, a kobiety czarne w wieku 60 i 70 lat.
Zabiegi niechirurgiczne u osób w wieku od 40 do 50 lat
Dla pacjentów z tej dekady (40-50 lat) medycyna estetyczna oferuje szerokie możliwości identyfikacji i korygowania problemów estetycznych związanych z wiekiem, które stają się coraz bardziej widoczne. Tu sprawdzą się zabiegi multimodalne i kompleksowy plan działania (np. wypełniacze, toksyny, nici, urządzenia energetyczne). Ponieważ skutki starzenia stają się bardziej widoczne po czterdziestce, ważny staje się wielomodalny plan postępowania obejmujący całą twarz. Chociaż zazwyczaj podczas wykonywania zabiegów rozważa się twarz w trzech częściach (górna, środkowa i dolna), kluczem do osiągnięcia optymalnego rezultatu jest ocena twarzy jako całości i rozważenie wpływu korekty jednej na ogólny wynik estetyczny.
Pamiętać też należy, że w okresie okołomenopauzalnym mogą wystąpić zmiany związane z wiekiem, ale też wahania poziomu hormonów (np. estrogenu), co może wpływać niekorzystnie na wygląd (wystąpienie czy nasilenie trądziku), zwiotczenie skóry spowodowane utratą kolagenu, ścieńczenie skóry, zmiany w kościach (np. redukcja szczęki i podbródka, zmniejszenie gęstości mineralnej) i tłuszczu (np. skład i rozmieszczenie tłuszczu). Nadmierne starzenie się może być spowodowane z powodu zanikowych blizn potrądzikowych i niszczenia tkanek.
Zmiany związane z wiekiem można wyeliminować za pomocą szeregu opcji postępowania niechirurgicznego, w tym stosując:
– neurotoksynę;
– wypełniacze tkanek;
– peelingi chemiczne;
– resurfacing skóry za pomocą laserów.
Ponadto, w przypadku występowania blizn potrądzikowych, w zależności od odmiany i ich nasilenia można zastosować różne metody leczenia takie jak np.: laser frakcyjny w celu usunięcia powierzchownych nierówności, wypełniacze tkankowe w celu zastąpienia utraconej objętości twarzy lub pojedynczej blizny czy hydroksyapatyt wapnia i wypełniacze na blizny potrądzikowe zanikowe.
Wspomnieliśmy tu tylko o dwóch grupach wiekowych (30-40 i 40-50 lat), bo największy odsetek zabiegów estetycznych wykonywanych jest wśród pacjentów w wieku 36–50 lat, co wskazuje, że wiek odgrywa ważną rolę w kwestiach estetycznych i wyborze zabiegu. W przypadku młodszych osób względy estetyczne obejmują raczej chęć ulepszenia czy uwydatnienia istniejących cech. Autorzy opisują również, jakie zabiegi zalecane są osobom powyżej 50. roku życia (w grupach wiekowych 50-60 lat oraz u osób powyżej 60. roku życia).
Podsumowanie
Dzięki stosowaniu procedur minimalnie inwazyjnych takich jak np. leczenie neurotoksynami, stosowanie wypełniaczy tkanek można skutecznie wzmacniać i odmładzać rysy twarzy w różnych przedziałach wiekowych. Zrozumienie procesu starzenia się twarzy i względów estetycznych pacjentów na przestrzeni dekady pozwala na optymalne planowanie i utrzymanie satysfakcjonujących wyników podejmowanych działań.
Opracowano na podstawie:
“Decades of beauty: Achieving aesthetic goals throughout the lifespan”, Journal of Cosmetic Dermatology, Vol. 22, Issue 11, Nov 2023, p. 2889-2901.
