„Off-label” w dosłownym tłumaczeniu z języka angielskiego znaczy „poza etykietą”, a bardziej opisowo można to przetłumaczyć jako „stosowanie w sposób inny niż ten, który został oficjalnie opisany”. W polskiej terminologii medycznej używa się pojęcia „pozarejestracyjne stosowanie leku” czy też „stosowanie leku poza zarejestrowanymi wskazaniami”.
Dlaczego o tym piszemy?
Terapie off-label dość często stosuje się zarówno w dermatologii jak i medycynie estetycznej. Przykładem na to może być zastosowanie spironolaktonu w leczeniu trądziku i hirsutyzmu, podczas gdy lek ten wskazany jest w leczeniu zastoinowej niewydolności serca, marskości wątroby, wodobrzusza i pierwotnego hiperaldosteronizmu; takrolimusu w łuszczycy, chociaż zarejestrowane wskazania obejmują wyłącznie atopowe zapalenie skóry, czy zastosowanie toksyny botulinowej (BTX). Toksyna botulinowa jest jednym z najczęściej stosowanych leków w gabinecie medycyny estetycznej, a Botox to preparat, który ma najwięcej wskazań estetycznych – zmarszczki gładzizny czoła, zmarszczki w okolicy bocznych kącików oczu, nadmierna potliwość pach. Pozostałe zastosowania Botoxu mają charakter off-label.
Stosowanie leków off-label jest dopuszczalne i dosyć powszechne, ponieważ ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty stanowi, że „lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością”. Kluczowym elementem terapii off-label w medycynie estetycznej jest jednak możliwość powołania się na rekomendacje/wytyczne towarzystw naukowych skupiających lekarzy zajmujących się tą dziedziną medycyny.
Sympozjum „Off-label”
„Off-label” to także nowy cykl jednodniowych sympozjów kierowanych do lekarzy zajmujących się szerokorozumianą medycyną estetyczną. Za tą inicjatywą stoi lekarz z wieloletnim doświadczeniem, dr Barbara Walkiewicz-Cyrańska.
Sympozja te to spotkania w dość wąskim gronie (ok 80-120 osób), podczas których wybrani lekarze, eksperci w swojej dziedzinie, a przy tym pasjonaci, dzielą się swoimi doświadczeniami, wiedzą i umiejętnościami. Do tej pory odbyły się dwa takie sympozja. Pierwsze z nich pod hasłem „Medycyna Estetyczna i Funkcjonalna – REAKTYWACJA” (wspomnieliśmy o nim na naszym FP 20 października), a drugie w całości poświęcone było toksynie botulinowej. Omówiono podczas niego takie zagadnienia jak np.:
– uniesienie łuków brwiowych;
– dostosowywanie dawek toksyny do dynamiki mięśni;
– jakość skóry a efekty zabiegów z toksyną;
– jakie zabiegi i kiedy łączymy z toksyną;
– jak nie toksyna, to co?;
– zmarszczki dolnej powieki;
– zmarszczki na nosie;
– „kurze łapki”
– „Baby botox”.
Mówiono również o powikłaniach i działaniach niepożądanych po podaniu toksyny botulinowej.
Suplementy a toksyna botulinowa
Z zainteresowaniem wysłuchaliśmy wykładu Dominiki Kuczyńskiej-Schulz pt.: „Czy suplementy mogą wpływać na efekty zabiegów z toksyną botulinową? Okazuje się, że tak! Dobrym przykładem może być magnez, który neutralizuje działanie toksyny botulinowej. W związku z tym zaleca się, aby przez 2 tygodnie po podaniu toksyny nie przyjmować magnezu. Nie powinno się też przyjmować kwasów omega ok 7 dni przed zabiegiem (ich przyjmowanie wiąże się z ryzykiem powstania sińców). Inaczej wygląda sytuacja z cynkiem. Jest on niezbędny dla funkcjonowania łańcucha lekkiego toksyny botulinowej (lepszy, dłużej trwający efekt toksyny botulinowej). Dla zwiększenia efektu zabiegu dobrze jest więc przyjmować cynk przez kilka dni przed podaniem BTX (50 mg cynku przez 4 dni przed zabiegiem).
Uczestniczyliśmy w obu sympozjach i szczerze musimy powiedzieć, że formuła spotkań „Off-label” bardzo przypadła nam do gustu. Nie ma podczas nich wykładów sponsorowanych, długich prezentacji. Zwykle są krótkie wprowadzenia do tematu, praktyczne, zwięzłe wystąpienia i wskazówki ekspertów, prezentacje pacjentów. Potem jest dyskusja, w której uczestniczą też słuchacze. Każdy (nie tylko eksperci!) może podzielić się swoim doświadczeniem, czy dopytać w razie ewentualnych niejasności czy wątpliwości. Każdy może wskazać swoją „drogę postępowania z pacjentem”, czyli zasugerować jakie zabiegi by wykonał dla polepszenia wyglądu danego pacjenta, czy usunięcia jakiegoś konkretnego defektu.
Kolejne, III Sympozjum „Off-label” już niebawem. Zaplanowane jest na 27 listopada 2021r. Tym razem tematem przewodnim będą wypełniacze – „ZŁOTE STANDARDY – WYPEŁNIACZE, SYNERGIA TERAPII ŁĄCZONEJ”. Program spotkania dostępny jest już na stronie organizatora https://offlabel.pl/wydarzenie/informacje/7.
Zgłosiliśmy już swój udział w tym spotkaniu. A Wy? Kierujemy to pytanie do czytających nas lekarzy, bo to właśnie dla nich są te sympozja. Zachęcamy do udziału!
