Rozpowszechnienie występowania zaburzeń lękowych u pacjentów z łuszczycą: systematyczny przegląd badań obserwacyjnych i badań klinicznych
Dermatologia i Kosmetologia Praktyczna 2017, Vol. 12, Nr 2 (46)
Łuszczyca i zaburzenia lękowe są przewlekłymi schorzeniami o istotnych wskaźnikach chorobowości i istnieją dane dowodowe na to, że mogą wywierać na siebie wzajemnie nasilający wpływ. Niewiele jest danych na temat wskaźników rozpowszechnienia zaburzeń lękowych w przebiegu łuszczycy oraz wpływu na nie leczenia. Celem omawianego badania było przeprowadzenie systematycznego przeglądu piśmiennictwa w celu opisania rozpowszechnienia i stopnia nasilenia klinicznych zaburzeń lękowych lub objawów lękowych w grupie dorosłych chorych na łuszczycę oraz charakterystyka wpływu interwencji przeciwłuszczycowych na kliniczne zaburzenia i objawy lękowe. W przeprowadzonym przeglądzie wykazano wysokie rozpowszechnienie zaburzeń lękowych u dorosłych pacjentów z łuszczycą, co sugeruje, że pacjenci ci mogą odnieść korzyści z systematycznych badań przesiewowych. Mimo, że dane sugerują, iż zaburzenia lękowe mogą ulec poprawie dzięki różnym formom leczenia łuszczycy, to potrzebne są większe, prospektywne, randomizowane badania, aby potwierdzić ten efekt.
Komentarz do artykułu
Dr hab. n. med. Adam Reich prof. nadzw.
Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UM we Wrocławiu
Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną, która dotyczy blisko 3% ogólnej populacji. Z uwagi na jej przewlekły charakter, współtowarzyszące objawy subiektywne oraz to, że zmiany łuszczycowe często są widoczne dla otoczenia, od wielu już lat dermatoza ta znajduje się w centrum zainteresowania badaczy zajmujących się szeroko pojętą psychodermatologią. Szereg Autorów wykazywało, że chorzy na łuszczycę mają zaniżone poczucie własnej wartości, nierzadko prezentują objawy depresyjne lub wręcz zgłaszają myśli samobójcze.(1-4) Co więcej, osoby z łuszczycą częściej wpadają w nałogi czy są uzależnieni od hazardu.(2) Coraz powszechniejsze są także sugestie, że częstsze występowanie zaburzeń depresyjnych w łuszczycy ma nie tylko związek z psychospołecznym poczuciem stygmatyzacji i alienacji chorych, ale także z przewlekłym stanem zapalnym i podwyższonym stężeniem niektórych cytokin prozapalnych w organizmie, m.in. interleukiny 1 i 6.(1) Zatem częstsze występowanie zaburzeń psychicznych u chorych na łuszczycę, w tym problemów depresyjnych, może mieć podłoże nie tylko psychospołeczne, ale również organiczne.
W bieżącym artykule Fleming i wsp.(5) dokonali systematycznego przeglądu piśmiennictwa dotyczącego zaburzeń lękowych u chorych na łuszczycę. Choć częstość występowania zaburzeń lękowych w analizowanych pracach wahała się w dosyć dużym przedziale od 7% do 48% pacjentów, co należy wiązać z różną metodologią badawczą i różnymi populacjami analizowanych pacjentów (np. pacjenci hospitalizowani vs. pacjenci leczeni ambulatoryjnie), to w zasadzie nie budzi zdziwienia podstawowy wniosek płynący z pracy, że osoby chorujące na łuszczycę zdecydowanie częściej niż osoby zdrowe prezentują objawy lękowe. I choć pocieszające są obserwacje, że skuteczne leczenie przeciwłuszczycowe przyczynia się do zmniejszenia częstości występowania i nasilenia zaburzeń lękowych, to chyba dermatolodzy zbyt rzadko podejmują trud odpowiedniego zdiagnozowania problemów psychicznych i ich leczenia wśród pacjentów, nad którymi sprawują opiekę, skupiając się jedynie nad terapią zmian skórnych. Wynika to być może ze zbyt małej ilości czasu, jaki dermatolog może przeciętnie poświęcić choremu w trakcie rutynowej wizyty ambulatoryjnej, ale chyba także ze zbyt małej świadomości na temat tak częstego występowania zarówno zaburzeń lękowych, jak i objawów depresyjnych, oraz niedostatecznej wiedzy, jak skutecznie pomóc choremu w razie ich stwierdzenia.
Ostatnie lata wskazują także jednoznacznie, że przewlekły stan zapalny występujący w łuszczycy predysponuje chorych do rozwoju szeregu schorzeń metabolicznych, w tym schorzeń sercowo-naczyniowych, otyłości, cukrzycy czy zaburzeń gospodarki lipidowej i hipercholesterolemii.(6) Pomimo tego dermatolodzy rzadko zlecają swoim pacjentom wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych mogących odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości, czy też z reguły nawet nie informują chorych, że takie ryzyko u nich występuje. Istnieje zatem potrzeba, aby w najbliższych latach zmienić sposób postrzegania przez dermatologa chorego z łuszczycą i niejako zwrócić uwagę lekarza na wielorakie aspekty tej jednostki chorobowej. Obecnie dermatolog zajmujący się chorymi na łuszczycę nie może ograniczać swojej aktywności tylko do leczenia zmian skórnych, ale powinien pozostawać specjalistą koordynującym opiekę medyczną nad tą grupą pacjentów, promującym prozdrowotne zachowania (udzielając m.in. wskazówek dietetycznych, zalecając aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości pacjenta, pomagając rzucić palenie i inne nałogi), umiejącym odpowiednio wcześnie wykryć współtowarzyszące problemy zdrowotne (m.in. łuszczycowe zapalenie stawów, schorzenia sercowo-naczyniowe, czy problemy psychologiczno-psychiatryczne) i w razie potrzeby rozpocząć adekwatne leczenie lub skierować chorego do odpowiedniego specjalisty. Gorąco zachęcam do zapoznania się z pracą Fleminga i wsp.(5), która podsumowuje obecny stan wiedzy na temat zaburzeń lękowych u chorych na łuszczycę.
Piśmiennictwo
- Koo J, Marangell LB, Nakamura M, Armstrong A, Jeon C, Bhutani T, Wu JJ. Depression and suicidality in psoriasis: review of the literature including the cytokine theory of depression. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017 Jul 6, doi: 10.1111/jdv.14460 [Epub ahead of print].
- Zink A, Herrmann M, Fischer T, Lauffer F, Garzorz-Stark N, Böhner A, Spinner CD, Biedermann T, Eyerich K. Addiction: an underestimated problem in psoriasis health care. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017 Mar 9, doi: 10.1111/jdv.14204 [Epub ahead of print].
- Wojtyna E, Łakuta P, Marcinkiewicz K, Bergler-Czop B, Brzezińska-Wcisło L. Gender, body image and social support: biopsychosocial determinants of depression among patients with psoriasis. Acta Derm Venereol 2017; 97: 91-97.
- Lesner K, Reich A, Szepietowski JC, Dalgard FJ, Gieler U, Tomas-Aragones L i inni: Determinants of psoriatic patients’ psychosocial health: a multinational study. Acta Derm Venereol – w druku.
- Fleming P, Bai JW, Pratt M, Sibbald C, Lynde C, Gulliver WP. The prevalence of anxiety in patients with psoriasis: a systematic review of observational studies and clinical trials. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017; 31: 798-807.
- Furue M, Tsuji G, Chiba T, Kadono T. Cardiovascular and metabolic diseases comorbid with psoriasis: beyond the skin. Intern Med 2017; 56: 1613-1619.
