Witamina C (kwas askorbinowy, kwas askorbowy) to substancja bardzo dobrze znana w farmacji i medycynie. Doczekała się nawet monografii w Farmakopei Europejskiej, dzięki czemu posiada komplet informacji na temat sposobu badania np. zawartości czy identyfikacji. Dlatego z naszego punktu widzenia nie ma sensu roztrząsanie czy witamina C jest lewo- czy prawoskrętna. Ten temat wielokrotnie poruszano w telewizji czy na forach internetowych.
Dla przypomnienia napiszemy tylko, że witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który neutralizuje wolne rodniki uszkadzające komórki skóry i odpowiadające za proces jej starzenia się (chroni cytoplazmę komórek przed stresem oksydacyjnym /ROS/). Chroni także skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV (hamuje powstawanie nieprawidłowej elastyny pod wpływem UV) oraz działa rozjaśniająco. Witamina C wspomaga również tworzenie kolagenu, który odpowiedzialny jest za młody wygląd skóry, a którego ilość wraz z wiekiem maleje (stymuluje syntezę kolagenu I i III oraz syntezę TIMP – tissue inhibitor of metalloproteinase, MMP). Z czym związane jest działanie witaminy C na kolagen? W bardzo wielkim skrócie – witamina C jest niezbędna w procesie tworzenia kolagenu (białka). W procesie tym zaangażowany jest enzym – hydroksylaza prolinowa, którego aktywność jest związana z obecnością jonów żelaza Fe2+ i tlenu, i reakcjami utleniania-redukcji. Kolagen syntetyzowany bez obecności kwasu askorbinowego jest mniej stabilny. Warto nadmienić, że w tym przypadku witamina C powinna być dostarczana do organizmu drogą pokarmową.
Kwas askorbinowy/kwas askorbowy jest związkiem rozpuszczalnym w wodzie, dlatego jego działanie antyoksydacyjne w skórze obserwuje się przede wszystkim w obszarach wodnych i na granicy faz pomiędzy wodą i lipidami. Zapobiega utlenianiu substancji, które tylko w niewielkim stopniu mogą być chronione przez rozpuszczalne w tłuszczach antyoksydanty takie jak karotenoidy (np. witamina A) lub witamina E.
Wolny kwas askorbinowy stosunkowo słabo wnika w warstwę rogową naskórka. Poza tym jest związkiem nietrwałym, łatwo ulegającym utlenieniu. Te właściwości sprawiają, że witamina C jest związkiem dość trudnym podczas procesu przygotowywania preparatów do pielęgnacji. Dlatego w preparatach aplikowanych zewnętrznie witamina C powinna występować wraz z innymi antyutleniaczami oraz mieć odpowiednie pH. Obniżenie pH kosmetyku poniżej 3,5 poprawia wchłanianie czystej formy kwasu askorbinowego. Te warunki powodują odpowiednią stabilizację witaminy C i możliwość przygotowania preparatu o wysokim stężeniu witaminy C (10-25%). Obecnie witaminę C stosuje się w formie trwalszych pochodnych – lipofilowych, dobrze wnikających w naskórek, takich jak np. palmitynian askorbylu, oraz hydrofilowych, słabiej wnikających, odpornych na utlenianie soli fosforanów askorbylu. Inną skuteczną metodą jest stosowanie witaminy C zamkniętej w liposomach.
Kwas askorbinowy dodawany jest do kosmetyków przeznaczonych dla cery zwiotczałej, z widocznymi zmarszczkami i przebarwieniami, pozbawionej zdrowego kolorytu i młodzieńczego blasku. Jest także składnikiem pilingów chemicznych, które m.in. likwidują rozstępy i ujędrnią skórę.
Preparaty z witaminą C, szczególnie zawierające stężenie wit. C 10% i wyższe, powinny być stosowane jako element stałej pielęgnacji skóry, w celu spowolnienia procesów jej starzenia się, szczególnie wywołanego promieniowaniem UV, zarówno światłem słonecznym jak i światłem UV emitowanym przez solaria. Regularne stosowanie takich preparatów wyrównuje koloryt skóry, niweluje przebarwienia, spłyca zmarszczki, rozświetla skórę, zapewnia ochronę antyoksydacyjną. Preparaty z odpowiednim stężeniem witaminy C przyspieszają także regenerację skóry po zabiegach medycyny estetycznej.
W przypadku rozpoczynania przygody z preparatami zawierającymi tę witaminę proponujemy zaczynać od niższych stężeń i przechodzić stopniowo do stężeń wyższych.
