Witamina C, której poświęcony jest artykuł opublikowany w lipcowym wydaniu Journal of Cosmetic Dermatology (Vol. 22, Issue 7, July 2023, p. 1938-1945), jest jedną z najczęściej zalecanych przez dermatologów substancji na świecie. Jej popularność gwałtownie wzrosła w ciągu ostatnich 5 lat i jak piszą autorzy, w 2020 r. był to najczęściej wyszukiwany składnik kosmetyczny w Internecie z ponad milionem wyszukiwań, co odpowiada wzrostowi o 204% w ciągu roku!
Witamina C
Dla przypomnienia ─ kwas L-askorbinowy powszechnie znany jako witamina C występuje w dużych stężeniach w normalnej skórze. Do jego głównych zadań należy stymulacja biosyntezy kolagenu, ochrona przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem ultrafioletowym (UV) ze względu na właściwości przeciwutleniające, stymulacja funkcji fagocytarnej leukocytów i hydroksylacja proliny. W związku z jego rolą w regulowaniu produkcji kolagenu, stymulacji syntezy prokolagenu typu I w fibroblastach skóry i promowaniu stabilności cząsteczek kolagenu, witamina C została uznana za idealną cząsteczkę do zapobiegania lub odwracania objawów starzenia się skóry, a dokładniej fotostarzenia, czyli zmian w strukturze, funkcjonowaniu i wyglądzie skóry w wyniku długotrwałej lub powtarzającej się ekspozycji na promieniowanie UV. Do głównych oznak fotostarzenia należą zmarszczki, elastoza, suchość, wiotkość, szorstki wygląd, teleangiektazja i nieregularna pigmentacja.
Promieniowanie ultrafioletowe
O tym, że promieniowanie UV przyczynia się do degradacji struktury skóry poprzez tworzenie reaktywnych form tlenu, które sprzyjają fragmentacji kolagenu, zmniejszonej biosyntezy kolagenu pisaliśmy nie raz (m.in. TU ). Pisaliśmy też o melasmie (m.in. TU ). Melasma to nabyta hipermelanoza charakteryzująca się występowaniem symetrycznych plamek o barwie od jasno do ciemnobrązowej o nieregularnych brzegach, która występuje głównie na twarzy. Jej dokładna patogeneza nie jest znana, ale ekspozycja na słońce wydaje się najważniejszym czynnikiem predysponującym i dlatego została opisana jako zaburzenie fotostarzenia.
Badanie
Celem autorów omawianego artykułu było badanie, systematyczny przegląd publikacji oraz ocena, czy miejscowo stosowana witamina C może być skuteczna w odwracaniu objawów fotostarzenia i leczeniu melasmy. Przeszukali oni bazy danych Medline, CENTRAL i Scopus do 12 maja 2022 r. pod kątem prospektywnych, randomizowanych, kontrolowanych badań oceniających protokoły stosowania miejscowo witaminy C u pacjentów z melasmą lub fotouszkodzeniami.
Do badania włączyli siedem publikacji. W sumie wzięło w nim udział 139 ochotników z typem skóry I–V według Fitzpatricka, w wieku od 23 do 72 lat. Czas trwania badań wahał się od 2 tygodni do 6 miesięcy. Stosowano różne preparaty i stężenia witaminy C (od 3,75% do 20%). Sześć z siedmiu badań obejmowało grupę placebo/kontrolną, natomiast jedno obejmowało grupę porównawczą z hydrochinonem. Badania oceniające topografię skóry wykazały, że leczona skóra wydawała się gładsza i mniej pomarszczona, co potwierdzają dane z biopsji. Obiektywna ocena pigmentacji wykazała znaczne rozjaśnienie leczonej skóry. Nawodnienie poprawiło się w równym stopniu w miejscach otrzymujących witaminę C i placebo.
Na podstawie przeprowadzonego przeglądu autorzy napisali, że witamina C jest skuteczna w leczeniu nierównej, pomarszczonej skóry i ma właściwości depigmentacyjne, jednak do uzyskania zauważalnych zmian może być konieczne długotrwałe jej stosowanie. Protokoły Q-switch związane z laserem Nd: YAG wydają się korzystne we wzmacnianiu działania witaminy C. Miejscowa witamina C może być odpowiednią alternatywą w przypadku melasmy i fotostarzenia, ale potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić te wyniki i ocenić idealne stężenie witaminy C.
Czy Wasze (kierujemy to pytanie głównie do specjalistów, ale też osób regularnie stosujących miejscowo witaminę C w codziennej pielęgnacji) obserwacje są podobne?
“Efficacy of topical vitamin C in melasma and photoaging: A systematic review”, Gabriela Correia MD, Sofia Magina MD, PhD, Journal of Cosmetic Dermatology, Vol. 22, Issue7, July 2023, p. 1938-1945.
