Depilacja, czyli zabieg usuwania owłosienia z takich części ciała jak: twarz, okolica pach, bikini, nogi, plecy czy klatka piersiowa może być czasowa lub trwała. Do tej pierwszej zaliczamy usuwanie mechaniczne (np. depilację woskiem, golenie maszynką/żyletką, depilację pastą cukrową, nitkowanie czy depilację depilatorem) oraz metody chemiczne (np. przy użyciu żelu, pianki lub kremu). Dostępne są też zabiegi przynoszące trwałe efekty – depilacja laserowa i IPL (ang. Intense Pulsed Light, silne impulsy światła).
Co ciekawe, wprowadzenie metod trwałego usuwania owłosienia spowodowało rozdzielenie metod depilacyjnych na depilację (usuwanie części włosa znajdujących się nad powierzchnią skóry) oraz epilację, czyli usunięcie włosa wraz z częściami zlokalizowanymi w skórze właściwej.
Omawiając więc laserowe usuwanie zbędnego owłosienia, a na nim właśnie chcemy się tu skoncentrować, ponieważ jest to najskuteczniejsza metoda depilacji niechcianych włosków, powinno się używać terminu epilacja.
Zacznijmy od definicji…
„Epilacja laserowa to usuwanie niepożądanego owłosienia za pomocą wiązki światła lasera, która wnika głęboko w skórę, niszcząc cebulkę włosa wraz z jej korzeniami”.
Epilacja laserowa to jedna z fizycznych metod redukcji zbędnego owłosienia, podczas której wykorzystywane jest światło, czyli obok epilacji IPL jest jednym ze sposobów fotoepilacji.
Energia impulsu laserowego pochłaniana jest przez barwnik włosa (melaninę) i zamienia się w impuls ciepła, który niszczy nieodwracalnie macierz włosa w cebulce. Jest to konglomerat komórek odpowiedzialny za cykliczne fazy wzrostu i wypadania włosa. Macierz włosa, w zależności od cyklu wzrostu zawiera zawsze mniej lub więcej melaniny. Uszkodzenie termiczne macierzy, nieodwracalnie przerywa cykl wzrostu włosa i prowadzi do trwałej epilacji.
Warto wspomnieć, że po raz pierwszy zaczęto używać laserów do usuwania włosów na początku lat 60. XX wieku. Ówczesne lasery były jednak niedokładne i miały źle dobraną długość fali świetlnej. W praktyce powodowały uszkodzenie skóry, a nie trwałe usunięcie włosów. Dopiero w 1983 r. Anderson i Parrish (Boston, Massachusets) ogłosili teorię selektywnej termolizy, według której możliwe jest selektywne i wybiórcze działanie na żywe tkanki poprzez użycie światła lasera o określonej długości fali i mocy. Udało się wreszcie stworzyć odpowiedni laser, ale zatrzymywał on odrastanie włosów jedynie na 3 miesiące – nie usuwał ich trwale. Dopiero w 1996 roku Grossman wraz ze swoim zespołem opracował laser rubinowy, który potrafił usuwać trwale włosy, działając zgodnie z teorią Andersona i Parrisha.
W chwili obecnej do epilacji wykorzystywane są dwa rodzaje systemów laserowych: takie, dla których docelowym barwnikiem jest występująca we włosach melanina będąca naturalnym pigmentem ludzkiego ciała oraz takie, dla których docelowym barwnikiem są pigmenty zawarte w specjalnym preparacie, którym pokrywa się na początku depilowane miejsca.
Do laserów działających precyzyjnie na melaninę należą lasery rubinowe, aleksandrytowe i urządzenia IPL. Są one najskuteczniejsze u osób z jasną karnacją i ciemnymi włosami.
Laserami oddziałującymi na sztuczne barwniki są lasery typu Nd:YAG (neodymowo-jagowe). Wymagają one pokrycia depilowanych miejsc specjalnymi kremami zawierającymi drobinki węgla, które po przeniknięciu do mieszków włosowych pochłaniają wiązkę laserową. Z uwagi na niezależny od melaniny mechanizm działania, lasery te można stosować do depilacji bardzo jasnych włosów oraz u osób o ciemnej karnacji.
Pierwszy zabieg depilacji laserowej poprzedzony jest konsultacją. Dermatolog czy kosmetolog przeprowadza wywiad, ocenia stan i typ skóry oraz włosa, ponieważ od tych czynników uzależnione jest prawidłowe dobranie parametrów urządzenia. U pacjentów, u których nie ma przeciwwskazań do wykonania zabiegu, wykonuje się próbę laserową.
Osoba, która ma zostać poddana zabiegowi musi spełnić kilka warunków. Najważniejszym z nich jest, aby nie opalała się przynajmniej przez miesiąc przed planowanym zabiegiem. Poza tym skóra w obrębie poddawanym zabiegowi nie może być podrażniona. Jest wiele innych przeciwwskazań, ale o nich napiszemy przy innej okazji.
Decydując się na zabieg laserowej epilacji często zastanawiamy się, czy jest to zabieg bolesny…
Impulsy laserowe wysokoenergetyczne są wyczuwalne. Czuje się jakby ukłucie lub „kopnięcie prądem”. Lasery są jednak coraz częściej zaopatrzone w systemy chłodzące zmniejszające te odczucia. Jak wiadomo, każdy pacjent ma inny próg bólu, impulsy lasera odbiera indywidualnie. To co dla jednego stanowi lekki dyskomfort, dla innego pacjenta może być nie do zniesienia. Najbardziej wrażliwą okolicą jest bikini, ale i na nią jest sposób. W razie potrzeby można użyć krem znieczulający pod okluzją, który nakłada się na skórę 1 godz. przed zabiegiem laserowym.
Naturalnym objawem po zabiegu jest obrzęk lub zaczerwienienie skóry, które ustępują zwykle po kilku godzinach. Wyjątkowo okres ten może wydłużyć się do 2–4 dni. W tym czasie należy postępować ze skórą bardzo delikatnie. Bezpośrednio po zabiegu nie należy stosować mydła, spirytusu, toników, ciało należy myć żelem bezmydłowym, tonikiem lub mleczkiem bezalkoholowym, ewentualnie czystą wodą. Jeśli epilacja wykonywana była w obrębie pach nie wolno stosować dezodorantów ani antyperspirantów. Zamiast tego można stosować zasypkę lub kremy z alantoiną lub dekspantenolem. Po myciu skórę należy delikatnie osuszać. Miejsc depilowanych przez dwa tygodnie po zabiegu nie można też opalać.
Jak podczas każdego zabiegu z wykorzystaniem lasera i podczas epilacji laserowej mogą zdarzyć / pojawić się efekty (działania) niepożądane. Do najczęstszych należą: zapalenie mieszków włosowych, powierzchowne oparzenia naskórka oraz przebarwienia lub odbarwienia skóry. Do rzadszych reakcje alergiczne oraz zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze skóry.
Zabiegi trwałej redukcji zbędnego owłosienia często kojarzone są wyłącznie ze stosowaniem lasera. Stąd powszechne jest, aczkolwiek nieprawdziwe przekonanie, że IPL również zaliczane jest do tej grupy. Choć podobnie jak laser na stałe usuwa zbędne włosy (co jakiś czas trzeba tylko wykonać zabieg utrwalający efekty), to wykorzystuje spektrum fal działających w różnych kierunkach, o różnej długości. Podczas zabiegu dzięki działaniu światła zawierający melaninę (ciemny barwnik) korzeń włosa zostaje rozgrzany, a następnie zniszczony. W związku z tym, że IPL ma szerokie zastosowanie w medycynie estetycznej i dermatologii poświęcimy mu oddzielny materiał.
W prawie wszystkich badaniach poświęconych powikłaniom po epilacji laserowej podkreśla się, że największe znaczenie dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia skutków ubocznych ma właściwa kwalifikacja pacjentów do zabiegów, doświadczenie osób wykonujących zabiegi (operatorów), warunki w jakich się one odbywają oraz właściwa pielęgnacja po zabiegu.
1/ Laser hair removal, Dermatologic Therapy, Vol. 24, Issue 1, January/February 2011, p. 94-107.
2/ Low fluence–high repetition rate diode laser hair removal 12‐month evaluation: Reducing pain and risks while keeping clinical efficacy, Lasers in Surgery and Medicine, Vol. 44, Issue 4, April 2012, p. 277-281.
3/ Laser Hair Removal: A Review, Dermatologic Surgery, Vol. 39, Issue 6, June 2013, p. 823-838.
4/ http://depilacjalaser.pl/historia-lasera.htm
5/ http://www.lineacorporis.pl/raport-na-temat-skutecznosci-i-bezpieczenstwa-depilacji-laserowej
6/ FDA MAUDE data on complications with lasers, light sources, and energy‐based devices, Lasers in Surgery and Medicine, Vol. 47, Issue 2, Special Issue: Dermatology and Plastic Surgery, February 2015, p. 133-140.
