Hydrochinon – sposób na przebarwienia

 „Hydrochinon: mity i rzeczywistość” to tytuł jednego z artykułów, który ukazał się na łamach czerwcowego wydania Clinical and Experimental Dermatology (Vol. 46, Issue 4, June 2021, Pages 636-640). Autorzy artykułu, specjaliści z Anglii i Danii, dokonali przeglądu piśmiennictwa dotyczącego zastosowania hydrochinonu w depigmentacji skóry i omówili jego działania niepożądane.

W związku z tym, że jest to związek kontrowersyjny, w wielu krajach jego stosowanie jest zakazane, postanowiliśmy bliżej się jemu przyjrzeć. Zacznijmy od tego, że hydrochinon (benzeno-1,4-diol) to pochodna fenolu, metabolizowana do glutationu. Hydrochinon i jego pochodne (takie jak arbutyna) stosuje się do miejscowego leczenia przebarwień skóry od lat 60-tych.

Mechanizm działania

Hydrochinon działa poprzez odwracalne hamowanie tyrozynazy o selektywnym działaniu melanotoksycznym, zapobiegając w ten sposób syntezie nowej melaniny (w zdrowej skórze melanocyty przekształcają tyrozynę w melaninę wspomaganą przez enzym tyrozynazę; hiperpigmentacja wynika z nadprodukcji melaniny).

Skuteczność

Hydrochinon jest zwykle przepisywany w stężeniu 2–5% dziennie, a wyniki jego działania obserwuje się po 5–7 tygodniach. Leczenie powinno trwać zwykle przez co najmniej 3 miesiące i powinno być przerwane w ciągu 1 roku.

Skuteczność i tolerancję kremu hydrochinonowego 4% zbadano w badaniu porównawczym z podwójnie ślepą próbą, kontrolowanym placebo, obejmującym 48 pacjentów z melazmą. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do dwóch grup – jedna otrzymywała krem hydrochinonowy 4% a druga placebo dwa razy dziennie. Wszystkich uczestników badania poinstruowano, aby codziennie przez 12 tygodni stosowali filtry przeciwsłoneczne. U 40% pacjentów z grupy hydrochinonu całkowicie usunięto melazmę w porównaniu z 10% w grupie placebo (P = 0,0082). W żadnej z grup nie zgłoszono poważnych działań niepożądanych, a leczenie było dobrze tolerowane.

Mechanizmy zwiększające skuteczność

Kremy składające się z kombinacji trzech składników – hydrochinonu, kortykosteroidu i retinoidu – pozwalają na stosowanie większych dawek hydrochinonu przy jednoczesnym zmniejszeniu podrażnień. W 1975 roku Kligman i Willis opracowali „formułę” do leczenia przebarwień, łącząc hydrochinon 5%, tretynoinę 0,1 % i deksametazon 0,1%, która okazała się skuteczniejsza niż którykolwiek ze składników stosowany w monoterapii.

Skutki uboczne

Chociaż wykazano związek podawanego doustnie hydrochinonu z rakiem w badaniach na zwierzętach, nie odnotowano przypadków rakotwórczości u ludzi.

Jak podają autorzy artykułu, w badaniu przeprowadzonym przez Kandhari i Khungera u 69 pacjentów z melazmą stosowano różne kombinacje tretynoiny, kortykosteroidów i hydrochinonu, pojedynczo i w kombinacji w różnych przedziałach czasowych. Rumień zgłoszono u 43 pacjentów (z powodu podrażnienia hydrochinonem), nadmierne owłosienie u 30, teleangiektazję u 25, wykwity trądzikopodobne u 18, trądzik różowaty u 13, zanik naskórka u 2 i kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia u 1 pacjenta. Pirosiarczyn sodu, konserwant znajdujący się w preparatach hydrochinonu, może powodować pokrzywkę, swędzenie, świszczący oddech, anafilaksję i zaostrzenia astmy u osób podatnych.

Wniosek

Po dokonaniu przeglądu piśmiennictwa autorzy omawianego artykułu doszli do wniosku, że stosowanie hydrochinonu jest skutecznym sposobem leczenia szerokiego zakresu zaburzeń hiperpigmentacyjnych, modyfikacje oryginalnej formuły Kligmana są nadal stosowane, a występujące działania niepożądane są stosunkowo nieliczne. Ryzyko wystąpienia egzogennej ochronozy jest niskie i można jej zapobiec poprzez przepisywanie stężenia hydrochinonu ≤ 5%, ograniczony czas leczenia, skrupulatny nadzór i unikanie mieszania towarzyszących chemikaliów w innych produktach. Dermatolodzy powinni zapewnić pacjentów, że przy kontrolowanym stosowaniu hydrochinon może być dobrze tolerowany i bezpieczny w wielu stanach hiperpigmentacyjnych.

“Hydroquinone: myths and reality”, Clinical and Experimental Dermatology, Volume 46, Issue4, June 2021, Pages 636-640

Related posts

Leave a Comment