W drugim artykule czteroczęściowego cyklu Autorzy przyglądają się wpływowi menopauzy na skórę. Wykazano, że menopauza i związany z nią stan hipoestrogenowy mają wpływ na strukturę i funkcję skóry.
Naskórek i gruczoły łojowe
Chociaż rola estrogenu w naskórku nie została jeszcze w pełni wyjaśniona, wykazano, że przeznaskórkowe stosowanie estrogenów zmniejsza przeznaskórkową utratę wody (TEWL) i poprawia funkcję bariery skórnej. Stosowanie skojarzonej estrogenowo-progesteronowej hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) wiąże się ze zwiększeniem produkcji łoju i lipidów znajdujących się na powierzchni skóry. Jednak samo stosowanie estrogenu wiąże się ze zmniejszeniem liczby i wielkości gruczołów łojowych i związanym z tym zmniejszeniem poziomu łoju skórnego.
Kolagen
Po menopauzie obserwuje się szybki spadek ilości kolagenu w skórze, z utratą prawie jednej trzeciej w ciągu pierwszych 5 lat i spadkiem o 2,1% rocznie w ciągu 15 lat po menopauzie. Okazuje się, że nie jest to związane z wiekiem chronologicznym. Utrata kolagenu jest związana z wiekiem pomenopauzalnym. Wykazano, że estrogenowa hormonalna terapia zastępcza (HTZ) zwiększa poziom kolagenu w skórze do stanu przedmenopauzalnego i może działać profilaktycznie, zapobiegając dalszej utracie kolagenu (wykazano wzrost zawartości kolagenu i grubości skóry już po 3 miesiącach po rozpoczęciu leczenia i jest to powtarzalne niezależnie od drogi podania estrogenu).
Elastyna
Wraz z menopauzą nasila się degeneracja elastyny – skóra staje się wiotka i pojawia się więcej zmarszczek. Badania nad skutecznością HTZ są sprzeczne i chociaż ogólnoustrojowe stosowanie estrogenów nie wydaje się wpływać na elastynę, niektóre badania wykazały zwiększenie grubości włókien i całkowitej elastyny w przypadku stosowania estrogenu miejscowo w takich miejscach jak pośladki i brzuch. Konieczne są dalsze badania nad stosowaniem miejscowej estrogenowej HTZ na skórę twarzy.
Powszechne dermatozy
W artykule możemy wyczytać, że menopauzę wiąże się z wieloma powszechnymi dermatozami. Kobiety w okresie menopauzy najczęściej zgłaszają takie dermatozy jak np.: nadmierna potliwość, upośledzone gojenie się ran, rogowacenie naskórka, wyprysk, liszaj płaski czy problemy z włosami, o których pisaliśmy w pierwszej części artykułu. Zwrócić należy również uwagę na zaczerwienienie skóry, które występuje u około 75% kobiet w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym i zwykle ustępuje po terapii estrogenowej.
W dużym badaniu obserwacyjnym wykazano, że wykwity wypryskowe, w tym alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i wyprysk asteotyczny, były najczęściej zgłaszanymi dermatozami u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym. Jednym z kluczowych czynników patofizjologicznych zapalenia skóry jest utrata funkcji barierowej wraz ze wzrostem TEWL. Ponieważ wykazano, że terapia estrogenowa zmniejsza TEWL, możliwe jest, że stan hipoestrogenowy może być związany ze wzrostem TEWL i późniejszym zapaleniem skóry.
Świąd jest również często obserwowany u kobiet po menopauzie, często z towarzyszącą suchością skóry. Trądzik, powszechnie występujący w okresie dojrzewania, coraz częściej występuje u dorosłych. Zwykle objawia się otwartymi i zamkniętymi zaskórnikami, grudkami, krostami i guzkami zapalnymi. Trądzik różowaty jest ważną diagnostyką różnicową; jednakże obecność zaskórników w trądziku, w przeciwieństwie do trądziku różowatego, jest pomocnym sygnałem w różnicowaniu tych dwóch schorzeń.
Podsumowanie
Reasumując należy stwierdzić, że menopauza ma wyraźny wpływ na skórę – od spadku ilości kolagenu i zmniejszonej elastyczności po wpływ na pospolite dermatozy. Istnieją dowody na to, że HTZ może zmniejszyć lub odwrócić niektóre z tych zmian. Inne opcje leczenia zależą od konkretnych dolegliwości, ale na ogół są w gestii dermatologów. Konieczne są jednak dalsze badania nad wpływem menopauzy na skórę i pospolite dermatozy oraz, co ważne dla kobiet dotkniętych chorobą, rolą HTZ i innych dostępnych opcji terapeutycznych.
Literatura:
