Mikrobiom – czym jest i czy jest istotny

Krótko o skórze

Skóra (łac. cutis, gr. derma) jest największym narządem człowieka i odgrywa ważną rolę w układzie odpornościowym. Jest to pierwsza linia obrony przed zmianami środowiska zewnętrznego, jak i przed drobnoustrojami , w tym patogennymi. Ogólna jej powierzchnia wynosi 1,5-2 m², a grubość – 1,5-5 mm.

Podstawowe funkcje skóry to:

–  ochrona środowiska wewnętrznego przed czynnikami zewnętrznymi (fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi) – bariera mechaniczna i biologiczna obrona organizmu;

– ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym (melanocyty);

– udział w termoregulacji i osmoregulacji (gruczoły potowe);

– ochrona przed utratą ciepła (tkanka podskórna);

– przekazywanie bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk, ból, ciepło, zimno) poprzez receptory w skórze właściwej i naskórku;

– synteza witaminy D zachodząca pod wpływem promieni ultrafioletowych.

Mikrobiom i mikrobiota

Wiadomo, że główną funkcją skóry jest utrzymanie homeostazy, czyli niezmiennych warunków dla środowiska wewnętrznego organizmu. Wiadomo też, że skóra jest siedliskiem komórek odpornościowych i jest pokryta przez miliardy zamieszkujących ją komensalnych mikroorganizmów, które tworzą tzw. mikrobiom  (zgrupowanie mikroorganizmów charakterystycznych dla danego siedliska naturalnego). W skład mikrobiomu wchodzą bakterie, arechony, grzyby, pierwotniaki i wirusy. Jeśli są w równowadze ilościowej i gatunkowej, stanowią ochronę skóry.

Mikrobiomem ludzkiej skóry coraz częściej interesują się dermatolodzy, kosmetolodzy i firmy produkujące środki do pielęgnacji skóry, ponieważ zrozumienie mikrobioty skóry (termin „MIKROBIOTA” stosowany jest do określenia ogółu mikroorganizmów zamieszkujących dane środowisko np. właśnie skórę), tego jak zachować jej równowagę jest niezbędne w celu poznania mechanizmów odpowiedzialnych za zdrowie skóry, a także jej ładny wygląd.

Publikacje naukowe donoszą, że skóra zasiedlana jest głównie przez cztery typy bakterii: Actinobacteria, Firmicutes, Bacteroidetes i Proteobacteria. Najważniejszymi gatunkami grzybów zasiedlających skórę są lipofilne grzyby z rodzaju Malassezia, a roztoczy – nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) ). Wirusy stanowią niestały, ale istotny element mikrobiomu skóry, zwłaszcza wirusy zawierające dwuniciowe DNA (dsDNA), takie jak poliomawirusy (Polyomaviridae) i papillomawirusy (Papillomaviridae).

Brak równowagi w składzie mikrobiomu (dysbioza) wywołuje wiele dolegliwości skóry. Związany jest z takimi chorobami skóry jak atopowe zapalenie skóry i inne typy wyprysku, łuszczyca, trądzik,  łupież/łojotokowe zapalenie skóry, czy problemami takimi jak nadmiernie wrażliwa, podrażniona lub sucha skóra. Dlatego znajomość i rozwój podejść, które zachowują lub przywracają naturalną, indywidualną równowagę mikroflory spotyka się z dużym zainteresowaniem lekarzy dermatologów, ale również osób i firm związanych z pielęgnacją skóry.

Najnowsze dane nt. mikrobiomu skóry

Artykuł, który Państwu rekomendujemy (LINK ) ukazał się na łamach kwietniowego wydania International Journal of Cosmetic Science. Zawiera przegląd aktualnej wiedzy na temat mikrobiomu skóry, a także omówienie aktualnych kroków jakie podejmuje się w celu przywrócenia i zrównoważenia składu mikrobioty skóry.

Przyjemnej lektury…

1/ Revealing the secret life of skin – with the microbiome you never walk alone, International Journal of Cosmetic Science, April 2010, Vol. 42, Issue 2, 116-126.

2/ Mikrobiom skóry, Przegl. Dermatol. 2018, 105, 285-297.

3/ Mikrobiom człowieka, Post. Mikrobiol.,2017, 56, 1, 33–42, http://pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol561201733.pdf